Neerslagmeters

Om het gedrag van een rioolstelsel te kunnen analyseren, is het meten van neerslag noodzakelijk. Net als bij alle metingen is het bij een neerslagmeting belangrijk goed te weten wat er precies wordt gemeten. Neerslag kent namelijk meerdere verschijningsvormen, zoals regen, hagel, sneeuw en dauw. Voor de werking van een rioolsysteem is neerslag in de vorm van regen vaak maatgevend. Hoewel de instroom van smeltwater ook aanzienlijk kan zijn als een flink pak sneeuw wegsmelt.   Voor het meten van neerslag gebruiken wordt hoofdzakelijk het meetprincipe gewicht gebruikt. De meest gebruikte neerslagmeters zijn: kantelbakneerslagmeters; volumetrische/gravimetrische neerslagmeters. Voor gangbare doeleinden is er geen directe voorkeur voor kantelbakjes of volumetrische/gravimetrische meters. Dit is aan afweging van investerings- en onderhoudskosten. De inzet van een optische neerslagmeter is meer een aanvulling op de methode, geen vervanging ervan.   Het gebruik van een neerslagradar is in opkomst. Vanwege de gebiedsdekking is radar een interessant alternatief, maar dit meetprincipe is nog in de ontwikkelingsfase (zie hieronder bij Ontwikkelingen).   Als alternatief kunt u denken aan het opvragen/laten bijhouden van neerslaggegevens bij een weeramateur. Let hierbij wel op de logfrequentie. Een weeramateur is namelijk meer geïnteresseerd in uurwaarden, terwijl vijfminutenwaarden wenselijk zijn. Deze waarden zijn wel mogelijk met de meetapparatuur die ze doorgaans gebruiken. Tabel A Keuzetabel neerslagmeters (– – zeer negatief, – negatief, o neutraal, + positief, ++ zeer positief)   Installatiemogelijkheden Onderhoudsgevoeligheid Nauwkeurigheid Kantelbakje + -- + Volumetrisch + + ++ Optisch ++ ++ - Neerslagradar ++ ++ - Ontwikkelingen Voor neerslagmetingen in stedelijk gebied is neerslagradar in ontwikkeling.   Verkennend onderzoek1 toont een correlatie tussen KNMI-radarbeelden en de met neerslagmeters gemeten neerslag in stedelijk gebied. Wel blijven er significante verschillen. Het KNMI heeft twee neerslagradars, één in De Bilt en één in Den Helder, met een resolutie van 1 x 1 km2.   Verder is onderzoek gedaan naar het gebruik van een lokale radar (short range) voor neerslag-metingen. Onderzoeken in Vlaanderen2 en Denemarken3 zijn veelbelovend, maar op dit moment is de bredere toepasbaarheid nog klein. In de onder-zoeken naar de lokale neerslagradar past ook de verticale radar, die vanaf maaiveldniveau is toe te passen. Een ontwikkeling die hierop voortborduurt, is de combinatie radar-GSM. Een verkennend onderzoek4 toont een correlatie tussen neerslag en de ruis op het GSM-signaal. De toepassingsmogelijkheden worden de komende jaren verder onderzocht. Kanttekening hierbij is dat de bestaande radarstations geen 100%-dekkingsgraad hebben.   De neerslagradar bevindt zich nog in de onderzoeksfase. Voorlopig zijn er nog te weinig vertrouwenwekkende praktijkervaringen. Pas neerslagradar buiten de onderzoeksprojecten daarom niet zonder meer toe. Eerst is bijvoorbeeld uitbreiding van het aantal officiële grondneerslagstations nodig om de radarbeelden op een tijdschaal van minimaal 15 minuten te kunnen kalibreren op basis van betrouwbare neerslagmetingen. 1Heijkers, J., de Crook, R., Knippers, T. en Reichard, L. (2008), Neerslaginformatie uit radar nu ook geschikt voor stedelijk waterbeheer, H2O nr. 6, 2008. 2Goormans, T. and Willems, P. (2008), Correcting rain gauge measurements for calibration of an X-band weather radar. 11th International Conference on Urban Drainage, Edinburgh, Scotland, UK, 2008. 3Rasmussen, M.R., Thorndahl, S. and Schaarup-Jensen, K. (2008), Vertical pointing weather radar for built-up urban areas. 11th International Conference on Urban Drainage, Edinburgh, Scotland, UK, 2008. 4Leijnse, H., Uijlenhoet, R. en Stricker, H. (2008), Regenmeting met commerciële mobiele telefonienetwerken, H2O nr. 11, 2008.