Lekke riolering en funderingsschade

  Situatie Over de relatie lekke riolering en funderingsproblemen heeft de Hoge Raad zich in 2012 gebogen in de zaak Dordrecht1. De eisers – onder wie de Belangenvereniging Funderingsproblematiek – stelden de gemeente Dordrecht aansprakelijk op grond van de aanwezigheid van een gebrekkige opstal (in de zin van artikel 6:174 BW), omdat het riool zodanige lekkages vertoonde dat het grondwaterpeil in de directe omgeving van het openbare riool gedaald was. Gemeenten beheren het rioolstelsel, zij hebben een zorgplicht voor een doelmatige inzameling en transport van vrijgekomen stedelijk afvalwater (art. 10.33, lid 1 Wm). Daarbij stelden de eisers dat de gemeente aansprakelijk was op grond van een onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW), nu zij als rioolbeheerder tekort is geschoten in de op haar rustende verplichtingen. Uitspraak Hoge Raad De Hoge Raad oordeelde dat de gemeente niet schadeplichtig was, omdat niet vaststond dat zij is tekortgeschoten in haar zorgplicht. Gelet op de concrete omstandigheden van het geval, de verschillende bij haar beleid betrokken belangen en de middelen die de gemeente ter beschikking staan, valt de gemeente niets te verwijten. Van belang is ook dat de gemeente nu eenmaal een zekere beleidsvrijheid heeft.2De praktijk rondom de uitvoering van het GRP laat dit ook zien. De gemeente hoeft er niet voor in te staan dat er nooit schade ontstaat door gebreken in de riolering. Het enkele feit dat schade ontstaat, leidt niet meteen tot aansprakelijkheid van de gemeente.3Maar gemeenten doen er wel goed aan niet zomaar tot rioolvervanging over te gaan. De algemene beginselen van behoorlijk bestuur gelden ook bij feitelijke rioleringswerkzaamheden. Rioleringszorgplicht  De gemeentelijke rioleringszorgplicht (zorgplicht stedelijk afvalwater) omvat twee elementen: de aanleg van riolering en een adequaat beheer.4De rioleringszorgplicht moet in elk geval gericht zijn op het voorkomen van bodem-, grondwater- en oppervlaktewaterverontreiniging én grondwaterstandwijziging.5Als een gemeente geen rekening houdt met de mogelijke invloed van een aan te leggen rioolstelsel op de grondwaterstand, kunnen belanghebbenden haar onzorgvuldig bestuur verwijten omdat zij haar wettelijke zorgplicht niet goed invult. Ook bij rioolvervanging moet zij haar zorgplicht goed invullen. 1 Hoge Raad, 30 november 2012, ECLI:NL:HR:2012:BX7487 en ECLI:NL:PHR:2012:BX7487. Eerder hadden de rechtbank en het hof al uitspraak gedaan: Rechtbank Dordrecht, 22 juli 2009, ECLI:NL:RBDOR:2009:BJ3034 en Hof Den Haag, 15 maart 2011, ECLI:NL:GHSGR:2011:BP7513. Ook eerder al had de rechter zich over de Dordtse problematiek gebogen: Hof Den Haag, 18 december 2003, ECLI:NL:GHSGR:2003:AO0522 en in eerste aanleg Rechtbank Dordrecht, 21 maart 2001, ECLI:NL:RBDOR:2001:AB0643. 2 Vergelijk: HR, 9 oktober 1981, ECLI:NL:HR:1981:AG4240, en HR, 19 november 1999, ECLI:NL:PHR:1999:AA1058. 3 Zie hierover uitvoerig: P. de Putter, Als een paal boven water. Juridische beschouwing over de problematiek van houten paalfunderingen, Vastgoedrecht 2013/5, p. 133-141. 4 Toelichting bij de eerste Nota van Wijziging, TK, 1991-1992, 21 246, nr. 6, p. 30. 5 Kamerstukken II, 1991-1992, 21 246, nr. 6, p. 30.