Kan een kleinere emissie uit de hemelwaterstelsels de kwaliteitsproblemen ver genoeg terugdringen?

Waterkwaliteit: fosfaat De onderzochte maatregelen in en rond de hemelwaterriolering lossen het waterkwaliteitsprobleem met fosfaat niet op. Als de gemeente alle vier maatregelen uitvoert, betekent dat ongeveer een halvering van de jaarlijkse emissie fosfaat vanuit de hemelwaterstelsels: van circa 3.000 kg naar 1.500 kg. Maar dit is slechts een reductie van 3-5% ten opzichte van de totale emissie in het watersysteem. Zelfs in het extreme geval dat aanvullende maatregelen de emissie via hemelwater op nul brengen, levert dit een maximumreductie op van 6-10% van de totale emissie. Door de dominantie van de aanvoer van fosfaat via het grondwater is het waterkwaliteitsprobleem niet op te lossen met maatregelen die zich richten op hemelwater. Waterbodemkwaliteit Voor de waterbodemkwaliteitsproblemen met arseen, zink en minerale olie is de emissie wel terug te dringen met maatregelen aan het hemelwaterstelsel. Maar het effect op de waterbodemkwaliteit is mede afhankelijk van het aandeel sediment uit hemelwaterstelsels in het totale slib in de watergangen. De waterbodemkwaliteit volgt uit de som van de totale belasting van de vervuilende parameters, gedeeld door het volume aan slib waarin deze vervuiling neerslaat. Het terugbrengen van de emissie van arseen, zink en minerale olie vanuit hemelwaterstelsels gaat gepaard met een evenredige reductie van de hoeveelheid vaste stoffen uit die stelsels. Deze drie stoffen zijn tenslotte grotendeels gebonden aan deeltjes. Onder de aanname dat de hoeveelheid sediment uit hemelwaterstelsels een zeer kleine bijdrage levert aan de totale hoeveelheid bagger in de watergangen, is de benodigde reductie van de totale belasting voor arseen, zink en minerale olie bepaald. Uitgangspunt is dat de 95%-percentielwaarde van de waterbodemkwaliteit moet voldoen aan de Maximale Waarde voor Klasse Wonen uit het Besluit bodemkwaliteit voor grond en baggerspecie (Rbk, 2007). Dit levert voor arseen een gewenste reductie op van 27% van de totale belasting, voor zink 46% en voor minerale olie 73% (zie tabel A). Tabel A Benodigde emissie­reducties om 95%­-percentiel­waarde waterbodemkwaliteit onder Maximale Waarde voor Klasse Wonen te krijgenVergroot afbeelding Arseen Voor arseen lijkt een emissiereductie van 27% niet mogelijk met de onderzochte maatregelen die de kwaliteit van afstromend hemelwater verbeteren. De som van de vier maatregelen levert een reductie van circa 5 kg op jaarbasis, nog geen 1-2% van de totale emissie. Net als bij fosfaat is de aanvoer van arseen via het grondwater zo dominant dat maatregelen die zich richten op hemelwater nauwelijks effect hebben. Minerale olie Voor minerale olie lijkt een emissiereductie van 73% wel haalbaar met een of meerdere van de onderzochte maatregelen. Aangezien de volledige vracht meekomt met het afstromende hemelwater, is het effect van maatregelen een-op-een door te vertalen naar het effect op de totale emissie. De reductie van de meest veelbelovende maatregel (tweemaandelijkse kolkenreiniging) ligt met 62% al dicht in de buurt van de gewenste reductie. Zink De benodigde reductie voor zink is met 46% van dezelfde orde als de bijdrage vanuit de hemelwaterstelsels aan de totale emissie. Met andere woorden: alleen als de gemeente 80-100% van de emissie van afstromend hemelwater kan afvangen, kan zij de waterbodemkwaliteit via deze route afdoende aanpakken. De vier onderzochte maatregelen geven een gezamenlijke reductie van ongeveer 30%. De conclusie is dan ook dat voor zink de benodigde emissiereductie niet haalbaar lijkt met de onderzochte maatregelen.