Grondwatersysteem

Figuur A geeft het grondwatersysteem schematisch weer. Dit systeem is een combinatie van water dat zich in de bodem en ondergrond beweegt en het materiaal waar het doorheen beweegt. Figuur A Grondwatersysteem (Bron: Stichting RIONED) Vergroot afbeelding Het functioneren van het grondwatersysteem wordt beïnvloed door: de bodemopbouw, de wijze van bouwrijp maken, de historie (bijvoorbeeld of het riool is vervangen of de straat op oorspronkelijke aanleghoogte is gebracht), neerslag en evapotranspiratie Evapotranspiratie is de totale verdampingsflux van transpiratie (plantverdamping), evaporatie van interceptiewater en bodemevaporatie (bodemverdamping)., de nabijheid en het peil van het oppervlaktewater, kwel  en percolatie  , de aanwezige begroeiing en ondergrondse bouwwerken. Freatisch grondwaterpeil en (on)verzadigde zones Het freatisch grondwater Het freatisch vlak (ook wel: de grondwaterspiegel) is de spiegel van het grondwater, die voorkomt in de verzadigde zone en waar alle grondporiën met water gevuld zijn. Het water onder de grondwaterspiegel heet freatisch grondwater, de grond eronder is volledig verzadigd tot aan een eerste slecht doorlatende bodemlaag (bijvoorbeeld klei). geeft aan vanaf waar de poriën volledig gevuld zijn met ongespannen water. Onder dit peil ligt de verzadigde zone  , erboven de onverzadigde zone  . In de onverzadigde zone komt door capillaire werking (optrekkend) bodemvocht voor. De capillaire zone is bij grof zand enkele centimeters hoog. Deze zone heeft een grotere hoogte als de korrelgrootte van het bodemmateriaal kleiner is. Bij klei kan de capillaire zone meerdere meters zijn. Het verschil tussen bodemvocht en grondwater is dat de poriën bij grondwater volledig gevuld zijn en bij bodemvocht niet. Bodemlagen en watervoerende pakketten De bodem bestaat uit verschillende lagen die afwisselend goed of minder goed doorlatend zijn. Grondsoorten als zand en grind zijn goed doorlatend, terwijl leem, klei en veen juist slecht doorlatend zijn. Tussen de slecht doorlatende lagen bevinden zich de zogenaamde watervoerend pakket Een watervoerende laag is meestal een grofzandige laag waarbij vooral horizontale afstroming plaatsvindt. Een watervoerend pakket kan geheel (onder en boven) of gedeeltelijk afgesloten zijn met ondoorlatende lagen.. Het grondwater stroomt in deze pakketten langzaam (maar in vergelijking met de stroming door slecht doorlatende lagen erg snel) onder invloed van drukverschillen die ontstaaan door hoogteverschillen, aanvulling of onttrekking. Inzijging en kwel Afhankelijk van de drukverschillen in de afzonderlijke lagen is uitwisseling tussen de watervoerende pakketten mogelijk door de slecht doorlatende laag heen. Grondwater stroomt van plaatsen of bodemlagen met een hoge druk naar plaatsen met een lage druk, via de weg van de minste weerstand. Afhankelijk van de richting waarin water door de slecht doorlatende laag beweegt, is sprake van inzijging of kwel (uittreding van water).