Gemaalregeling vgs 2.0: stelseldiagnose en watersysteemanalyse

Het hemelwatergemaal van een vgs 2.0 heeft een pomp richting rwzi én een pomp naar oppervlaktewater. Een gemaalregeling moet ervoor zorgen dat de juiste pomp op het juiste moment actief is. Met andere woorden, de regeling moet ervoor zorgen dat het schone water naar het oppervlaktewater gaat en het vieze water naar de rwzi. Figuur A Principeschema vgs 2.0 met keuze afvoerrichting vanuit hemelwatergemaal Vergroot afbeelding Een vgs 2.0-gemaal kent geen standaard gemaalregeling, maar een regeling die is aangepast aan de lokale situatie. De (variatie in) waterkwaliteit van het water in een hemelwaterstelsel kan tenslotte voor elk stelsel anders zijn. Ook de belastbaarheid van het oppervlaktewater varieert van locatie tot locatie, waardoor de definitie van ‘schoon’ en ‘vies’ geen vast gegeven is. Om een goede regeling te kunnen ontwerpen, moet u dus de lokale situatie in beeld brengen. Dit kan met een stelseldiagnose en een watersysteem­analyse. Stelseldiagnose Met een stelseldiagnose krijgt u inzicht in het hydraulisch functioneren van het hemelwaterstelsel en de bijbehorende waterkwaliteit. Op basis van bijvoorbeeld debiet- of niveaumetingen bij een gemaal kunt u inschatten of sprake is van afvoer tijdens droog weer, en zo ja, waar deze vandaan komt. Denk aan foutaansluitingen, grondwaterinfiltratie, bronnering, een WKO-installatie en inlopend oppervlaktewater. De metingen geven ook inzicht in het stelselgedrag tijdens neerslag. Informatie over de waterkwaliteit van de verschillende waterstromen krijgt u door monstername en -analyse en/of (tijdelijk) gebruik van continue waterkwaliteitssensoren. De resultaten van de stelseldiagnose geven inzicht in welke vorm van gemaal­sturing mogelijk of nodig is: sturing op waterkwantiteit of sturing op waterkwaliteit. Voorbeelden van stelseldiagnoses vindt u bij Voorbeelden vgs 2.0 in de praktijk. Watersysteemanalyse Een watersysteemanalyse volgens de methodiek van de Ecologische Sleutelfactoren (ESF) geeft antwoord op de vraag welke (toename van de) emissie vanuit het hemelwaterstelsel in het lokale watersysteem toelaatbaar is. Een uitgebreide beschrijving en de toepassing van die methode in enkele cases vindt u in STOWA, 20171. Vaak zal de waterkwaliteitsbeheerder een watersysteemanalyse uitvoeren (in samenwerking met de gemeente). Sturingsalgoritme De resultaten uit de stelseldiagnose en de watersysteemanalyse vormen de basis voor een sturingsalgoritme van het vgs 2.0-gemaal. Idealiter bepalen gemeente (als stelselbeheerder) en waterschap (als zuiverings- en waterkwaliteits­beheerder) gezamenlijk het gewenste sturingsregime. Concrete voorbeelden van sturingsalgoritmes vindt u bij Voorbeelden vgs 2.0 in de praktijk. 1 STOWA (2017). Anders omgaan met VGS: beoordeling vanuit kwaliteit ontvangend oppervlaktewater. Rapport 2017-13, STOWA, Amersfoort.