Europa (EU)

Richtlijn stedelijk afvalwater (1991) De Richtlijn stedelijk afvalwater gaat over het inzamelen, opvangen, behandelen en lozen van stedelijk afvalwater én het behandelen en lozen van afvalwater van bepaalde bedrijfstakken. De richtlijn is bedoeld om het milieu te beschermen tegen de nadelige gevolgen van afvalwaterlozingen. De gemeentelijke afvalwatertaak van art. 2.16, eerste lid, onder a, onder 3° van de Omgevingswet (Ow) en de inzamelplicht bij agglomeraties groter dan 2.000 inwonerequivalenten zijn op deze richtlijn gebaseerd. Kaderrichtlijn Water (2000) De Kaderrichtlijn Water (KRW) is bedoeld om de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater in Europa te waarborgen. Op basis van de KRW zijn in Nederland onder meer de stroomgebiedbeheerplannen (SGBP) vastgesteld. Dit zijn zelfstandige programma's en ze kunnen afzonderlijk worden vastgesteld. Het bevoegd gezag dat een programma vaststelt, kan besluiten om bepaalde programma's inhoudelijk of procedureel te combineren. De SGBP’s zijn gecombineerd met het Nationaal Waterprogramma (NWP). De SGBP's formuleren het beleid voor de waterkwaliteit, waterkwantiteit en ecologie op het schaalniveau van de internationale stroomgebieden. In Nederland zijn dat de Schelde, Eems, Rijn en Maas. Voor het stedelijk waterbeheer is vooral de doelstelling voor de emissiereductie binnen de stroomgebieden van belang. De waterschappen en Rijkswaterstaat bekijken samen met gemeenten of de emissies vanuit de riolering een substantiële bijdrage leveren aan de totale emissie van onder andere nutriënten in het stroomgebied. Als dat het geval is, moeten zij gezamenlijk mogelijke emissiebeperkende maatregelen inventariseren en nemen. Onderliggende besluiten en programma's Op grond van de KRW (en de op basis hiervan geldende Grondwaterrichtlijn en Richtlijn Prioritaire Stoffen) moeten oppervlakte- en grondwaterlichamen uiterlijk in 2027 in een "goede toestand" verkeren. Voor oppervlaktewaterlichamen gelden zowel chemische als ecologische doelstellingen. De grondwaterlichamen moeten een goede chemische én kwantitatieve toestand bereiken. Kwantitatief komt erop neer dat er niet méér grondwater aan de bodem mag worden onttrokken dan wat er via infiltratie in komt. De omgevingswaarden voor chemische stoffen staan in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). Voor de regionale oppervlaktewateren staan de doelen voor ecologie per waterlichaam in de regionale waterprogramma's van de provincies. Voor de rijkswateren staan ze in het NWP. Hierin heeft het Rijk ook beschermde gebieden aangewezen, zoals waterwinlocaties. Gevolgen KRW voor stedelijk waterbeheer De KRW kan voor u als stedelijk waterbeheerder (rioleringsbeheerder) gevolgen hebben. Denk aan het spanningsveld tussen afkoppelen (de kwaliteit van het af te voeren hemelwater) en de kwaliteitsdoelstellingen uit de richtlijn en de omgevingswaarden uit het Bkl. Veel hangt af van de doelen en maatregelen die de waterbeheerder (het waterschap) heeft vastgesteld voor de oppervlakte- en grondwaterlichamen die hij beheert. Gemeenten zijn in de georganiseerde gebiedsprocessen nadrukkelijk betrokken bij de totstandkoming van de waterprogramma's. Zo stellen waterschap en gemeente samen het gemeentelijk Water- en rioleringsprogramma en het waterbeheerprogramma op. Het regionale waterprogramma van de provincie bevat de ecologische doelen per waterlichaam. De verschillende waterbeheerprogramma's van de waterschappen beschrijven welke maatregelen de beheerder in de programmaperiode uitvoert om die doelen te bereiken. Afhankelijk van de doelstellingen is het goed mogelijk dat de waterbeheerder de emissie van stoffen moet verminderen, bijvoorbeeld voor nutriënten. Dat kan ertoe leiden dat u zuiverende voorzieningen (voor hemelwater) moet plaatsen of dat er aanvullende eisen (in de vorm van maatwerkvoorschriften) voor overstorten van gemengde rioolstelsels komen. Bij nieuwbouwprojecten zullen de locatiekeuze en bijvoorbeeld de keuze voor de omgang met stedelijk afvalwater en hemel- en grondwater ook een belangrijke factor zijn. Hier moet u de weging van het waterbelang (voorheen de watertoets  ) zorgvuldig uitvoeren, idealiter in nauwe samenwerking met de waterbeheerder.   Richtlijn overstromingsrisico's De Richtlijn Overstromingsrisico’s (ROR) stelt een kader vast voor het beoordelen en managen van overstromingsrisico’s. Het doel van de ROR is de negatieve gevolgen van overstromingen voor mens, milieu, cultureel erfgoed en economie te beperken. Op basis van de ROR zijn in Nederland overstromingsrisicobeheerplannen (ORBP-en) opgesteld. Deze plannen worden elke 6 jaar geactualiseerd. In het Nationaal Waterprogramma (NWP) zijn voor de 4 stroomgebieden de nationale delen van de ORBP-en in 1 integrale bijlage opgenomen. Hierin staan een overzicht van de risico’s, de doelen voor het beheersen van de risico’s en de maatregelen in de periode 2022­2027. De ROR is niet relevant voor het stedelijk waterbeheer, omdat Nederland de riolering hierbuiten heeft gehouden. Evaluaties Europees beleid De Europese Commissie heeft in 2019 de KRW en haar dochterrichtlijnen, zoals de Grondwaterrichtlijn, de Richtlijn Prioritaire stoffen en de Richtlijn overstromingsrisico’s, geëvalueerd (zie het rapport Fitness Check). Uit de evaluatie blijkt dat de EU-waterwetgeving in grote lijnen geschikt is voor het beoogde doel. Maar er zijn verbeteringen nodig voor bepaalde aspecten, zoals investeringen, uitvoeringsregels, integratie van waterdoelstellingen in ander beleid, chemische verontreiniging, administratieve vereenvoudiging en digitalisering. Op dit moment loopt er een evaluatie over chemische verontreiniging en de wettelijke verplichting om de lijsten van prioritaire stoffen en grondwaterverontreinigende stoffen regelmatig te herzien. Meer informatie vindt u op de website van de Europese Commissie).