We gebruiken cookies om de website specifiek voor u in te richten. Als u verder navigeert, accepteert u dat. Uw gedrag op onze website wordt vastgelegd en kan worden gebruikt ter verbetering van onze dienstverlening. Meer informatie over cookies
Sociale media
Cookies waarmee pagina´s van deze site op sociale netwerken gedeeld kunnen worden. Door deze cookies te accepteren, staat u sociale netwerken toe uw surfactiviteit te volgen.
Open het menu om verder te navigeren
Navigatie sluiten
Sla op in leeslijst Exclusief voor leden Maak pdf Exclusief voor leden
Met de systematiek van de Ecologische Sleutelfactoren (ESF) krijgen waterbeheerders inzicht in hoe een watersysteem ecologisch functioneert. Dit is belangrijk om de waterkwaliteit en ecologie doeltreffend te kunnen verbeteren. Deze pagina gaat over de ESF Verwijdering (ESF-m6), die van toepassing is op stilstaand oppervlaktewater.
Figuur A ESF-m6 (Bron: STOWA)Vergroot afbeelding De terugkeer van onderwat
Figuur A ESF-m6 (Bron: STOWA)Vergroot afbeelding De terugkeer van onderwaterplanten is voor veel wateren de eerste stap naar herstel van de water- en ecologische kwaliteit. De belasting met nutriënten in het water mag daarvoor niet te hoog zijn (ESF Productiviteit water), er moet voldoende licht op de waterbodem kunnen komen (ESF Lichtklimaat) en er mogen niet te veel nutriënten in de waterbodem zitten (ESF Productiviteit bodem). Als deze eerste drie Ecologische Sleutelfactoren op ‘groen’ staan, is in principe voldaan aan de voorwaarden voor een goed ecologisch watersysteem met een gezonde flora en fauna. Gevoeligheid van planten voor verwijdering Welke soorten vissen en macrofauna daadwerkelijk (gaan) voorkomen, hangt vervolgens af van drie aanvullende voorwaarden. Eén daarvan gaat over de actieve verwijdering van soorten uit het watersysteem. Als dieren (vraat, begrazing) of mensen (maaien, baggeren) planten verwijderen, kan dit een impact hebben op de soorten in het systeem. Geplande verwijdering via maaien of baggeren is onder meer nodig voor een goede doorstroom van het watersysteem. Na verwijdering kan de plant teruggroeien, worden vervangen door een andere soort of er groeien helemaal geen planten meer (maar wel mogelijk blauwalgen). Dit is afhankelijk van de mate van verwijdering. Als een plant in zijn geheel verdwijnt, heeft dat andere gevolgen dan wanneer de plant gedeeltelijk verdwijnt. Ook het moment van verwijdering (in de groeicyclus van de plant) is essentieel voor het succes van de soort. Verwijdering in het ene seizoen kan andere gevolgen hebben dan verwijdering in het andere seizoen. De ESF Verwijdering geeft inzicht in de gevoeligheid van verschillende soorten planten voor verwijdering. Hiermee is te bepalen hoe planten gecontroleerd te verwijderen zijn. De analyse brengt ook de mogelijke vraat door dieren in kaart. Analyse en instrumenten Voor analyse van deze ESF is de VerwijderingsTool beschikbaar. De tool gebruikt een database met de eigenschappen van plantensoorten die gevoelig zijn voor verwijdering. Ook bevat de database eigenschappen van dierlijke grazers en verwijderingsmachines. De gebruiker selecteert welke typen verwijdering relevant zijn voor het onderzochte watersysteem en wanneer deze plaatsvinden. De tool geeft als resultaat een overzicht van de verschillende plantensoorten met hun gevoeligheid voor verwijdering. Figuur B Verwijdering van planten door menselijk handelen (Bron: conver.com)Vergroot afbeelding Maatregelen Met het verkregen inzicht is te bepalen welke vorm en timing van maaien en baggeren de beste zijn om een goede ecologische toestand te bereiken of behouden. Als blijkt dat ook de aanwezige dieren een risico vormen, zijn wellicht maatregelen nodig om planten te beschermen tegen vraat. Concrete maatregelen kunnen zijn: maaien op momenten dat plaagsoorten het meest kwetsbaar zijn; baggeren in gunstige perioden; oevers beschermen tegen vraat; variabele peilen invoeren of het watersysteem zelfs periodiek laten droogvallen. Meer informatie De informatie op deze pagina is gebaseerd op STOWA (2018a)1 en STOWA (2018b)2. Via de STOWA-website zijn meer achtergrondrapporten beschikbaar. 1 STOWA (2018a). Ecologische Sleutelfactoren voor stilstaande en stromende wateren. Informatiebladen.. Rapport 2018-24, STOWA, Amersfoort. 2 STOWA (2018b). Ecologische sleutelfactor Verwijdering. Rapport 2018-26, STOWA, Amersfoort.
Exclusief voor leden
Geïnteresseerd in dit artikel? Log in!
En krijg toegang tot dit artikel en andere besloten delen van de website, met o.a. de kennisbank, beeldenbank en onderzoekspublicaties.