We gebruiken cookies om de website specifiek voor u in te richten. Als u verder navigeert, accepteert u dat. Uw gedrag op onze website wordt vastgelegd en kan worden gebruikt ter verbetering van onze dienstverlening. Meer informatie over cookies
Sociale media
Cookies waarmee pagina´s van deze site op sociale netwerken gedeeld kunnen worden. Door deze cookies te accepteren, staat u sociale netwerken toe uw surfactiviteit te volgen.
Open het menu om verder te navigeren
Navigatie sluiten
Sla op in leeslijst Exclusief voor leden Maak pdf Exclusief voor leden
Bomen en hun wortels kunnen allerlei soorten schade veroorzaken. Zo kan een boomwortel een particuliere rioolleiding wegdrukken en breken, een woning indringen of schade toebrengen aan een tuin. Ook kan een boom die boven woningen uitsteekt omvallen en voor schade zorgen. Is de gemeente in deze situaties aansprakelijk te houden?
Schade door wortelingroei Juridisch gezien zijn hier twee zaken van belang: Tot voor kort werd aangenomen dat wortels alleen in de riolering kunnen groeien als de leiding al lek is, dus als de leiding een gebrek heeft. De wortels kunnen zich dan een weg banen in de kapotte leiding. Dan is de schade een gevolg van gebreken in de eigen riolering en is de boomeigenaar niet snel aansprakelijk te houden. Maar inmiddels wete
Schade door wortelingroei Juridisch gezien zijn hier twee zaken van belang: Tot voor kort werd aangenomen dat wortels alleen in de riolering kunnen groeien als de leiding al lek is, dus als de leiding een gebrek heeft. De wortels kunnen zich dan een weg banen in de kapotte leiding. Dan is de schade een gevolg van gebreken in de eigen riolering en is de boomeigenaar niet snel aansprakelijk te houden. Maar inmiddels weten we dat wortels leidingen ook kunnen wegdrukken, breken en dan pas in de leiding groeien (zie Onderzoek naar wortelingroei). Voor een boomeigenaar bestaat geen zogenoemde risicoaansprakelijkheid. Een boom is geen opstal zoals bedoeld in artikel 6:174 lid 3 Burgerlijk Wetboek. Schade door wortelgroei is dus niet vanzelfsprekend voor rekening van de boomeigenaar. Het BW gaat bij dit soort schades uit van schuldaansprakelijkheid, waarbij sprake moet zijn van een onrechtmatige daad (art. 6:162 BW) van de boomeigenaar. Vaak is de gemeente eigenaar als een boom in de openbare ruimte staat. Voor schade door een boom is degene die deze onder zijn toezicht heeft (de gemeente of een particulier, afhankelijk van waar de boom staat) alleen dan aansprakelijk als de aan de boom te besteden zorg onvoldoende is geweest en dit de toezichthouder te verwijten is. Daarbij moet ook vaststaan dat de schade aan de leiding is veroorzaakt door de boomwortels ('causaal verband'). De schade kan de eigenaar worden toegerekend als hij tekort is geschoten in zijn zorgplicht, bijvoorbeeld door de boom nooit te laten onderhouden en controleren. Dat moet de claimende partij kunnen bewijzen. Schade door wortels die leiding breken Een probleem bij leidingbreuken is dat de wortels die de breuk veroorzaken onzichtbaar zijn. Hoe zij precies groeien, is niet bekend en dat hoeft een gemeente (als eigenaar van veel bomen) ook niet te weten. Het Gerechtshof Leeuwarden (uitspraak van 10 december 1997) oordeelde als volgt: "Niet kan worden uitgegaan van het bestaan van een algemeen geldende zorgvuldigheidsverplichting die inhoudt dat eigenaars van bomen zijn gehouden tot het periodiek controleren of de wortels van hun bomen (zijn gaan) uitsteken in andermans grond. Wel dient tot uitgangspunt te worden genomen dat aan een situatie die een (mogelijke) inbreuk op een anders eigendom insluit, een einde behoort te worden gemaakt indien hetgeen in het maatschappelijk verkeer betaamt daartoe noopt. Met name zal daar sprake van kunnen zijn indien de inbreukmaker wetenschap heeft van de (tot schade of hinder aanleidinggevende) rechtsinbreuk, dan wel indien redelijkerwijs voorzienbaar is dat een gedraging (handelen zowel als nalaten) zal (kunnen) leiden tot (het voortduren van) een schade of hinder veroorzakende rechtsinbreuk." (N.B. Deze uitspraak is niet via rechtspraak.nl te vinden.) Schade door omgevallen boom Rechtbank Arnhem, 21 december 2011 De Rechtbank Arnhem heeft in haar uitspraak van 21 december 2011 uiteengezet wat de zorgplicht van een boomeigenaar concreet inhoudt (ECLI:NL:RBARN:2011:BV1587). De zaak ging over schade door een omgevallen boom die boven woningen uitstak. De rechtbank stelt dat de gemeente voor dergelijke bomen een grote mate van zorgvuldigheid moet betrachten om risico’s voor de omwonenden te beperken. De rechtbank onderscheidt verschillende gradaties in de zorgplicht. Zo is er de gewone visuele inspectie, waarbij omstandigheden als de grootte van de boom en de eventuele nabijheid van woningen de boomeigenaar (de gemeente) tot een grote mate van zorgvuldigheid kunnen dwingen om de risico’s voor de omwonenden te beperken ('verhoogde zorgplicht'). De rechter geeft hierbij ook aan dat van een gemeente niet kan worden verwacht dat zij haar gehele (oude) bomenbestand tijdens de periodieke controles aan een nader onderzoek onderwerpt. In beginsel kan zij bij de periodieke controles volstaan met het kijken naar uitwendige verschijnselen aan de boom die wijzen op ziekten en mogelijk gevaar voor omvallen. Pas als de boom uitwendige verschijnselen vertoont die kunnen wijzen op een eventueel probleem, zal de gemeente volgens de rechter verdergaand onderzoek moeten (laten) doen. Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 28 april 2020 Dat een gemeente zorgvuldig moet omgaan met haar bomenbeheertaak werd ook duidelijk in een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 28 april 2020 (ECLI:NL:GHARL:2020:3428). In juli 2015 was in Zutphen op een een windstille dag een hoofdtak van een grote kastanjeboom afgebroken. Onder die boom was een opstapplek van de toeristische fluisterboot. Iemand die op de boot stond te wachten, liep door de vallende tak ernstig letsel op. Het bleek dat hier al enkele jaren sprake was van een situatie met een verhoogd risico. Dit was bij de gemeente bekend. De rechter oordeelde dat de gemeente had nagelaten (veiligheids)maatregelen te treffen. In de gegeven omstandigheden had dat wel van haar mogen worden verwacht, omdat de boom op een erg drukke publieke locatie staat. De gemeente had ook niet voor het gevaar gewaarschuwd. Schade door boomwortels die woningen indringen De Rechtbank Gelderland, 15 februari 2019 (ECLI:NL:RBGEL:2019:647) oordeelde over een zaak waarin wortels van een gemeentelijke boom (Nijmegen) een kelder binnendrongen. Voor de schade werd de gemeente aansprakelijk gehouden. Hoewel de gemeente aan haar zorgplicht voldeed – in dit geval was er gelet op de omvang van de kroon van de boom geen preventieve actie van de gemeente nodig – was de gemeente wel bekend met de wortelingroei. De rechter oordeelde daarom dat de gemeente gehouden was om aan die inbreuk een einde te maken. Door dat niet te doen handelde zij onrechtmatig tegenover de eisende partij. De schade komt daarom in aanmerking voor vergoeding door de gemeente. Schade door gemeentelijke bomen die tuinen beschadigen Een soortgelijke uitspraak als hiervoor betreft een gemeentelijke boom (Laarbeek) waarvan de wortels schade toebrengen aan een particuliere tuin. De uitspraak is van de Rechtbank Oost-Brabant, 21 juli 2016 (ECLI:NL:RBOBR:2016:4199). In dit geval konden de woningeigenaren de boomwortels niet zelf wegkappen – op zich mag dat namelijk – omdat natuurstenen platen waren aangelegd met specie. De rechter oordeelde dat beide partijen de helft van de schade moesten dragen. Een andere inrichting van de tuin zou immers zeer waarschijnlijk niet tot schade hebben geleid. Daarbij wisten de bewoners dat deze boomwortels ver konden reiken. Meer informatie Op www.bomenrecht.nl vindt u meer informatie over schade door bomen.
Exclusief voor leden
Geïnteresseerd in dit artikel? Log in!
En krijg toegang tot dit artikel en andere besloten delen van de website, met o.a. de kennisbank, beeldenbank en onderzoekspublicaties.