We gebruiken cookies om de website specifiek voor u in te richten. Als u verder navigeert, accepteert u dat. Uw gedrag op onze website wordt vastgelegd en kan worden gebruikt ter verbetering van onze dienstverlening. Meer informatie over cookies
Sociale media
Cookies waarmee pagina´s van deze site op sociale netwerken gedeeld kunnen worden. Door deze cookies te accepteren, staat u sociale netwerken toe uw surfactiviteit te volgen.
Open het menu om verder te navigeren
Navigatie sluiten
Sla op in leeslijst Exclusief voor leden Maak pdf Exclusief voor leden
Perspectief van de samenwerking De gemeente heeft drie momenten om waterproblemen te voorkomen: in de bestemmings-, de inrichtings- en de beheerfase. De wet ziet met name toe op de zorgplicht in de beheerfase. Maar met slim bestemmen en inrichten kunt u veel problemen in de beheerfase voorkomen. Daarom is bijvoorbeeld ook de watertoets ingevoerd (zie Watertoets). Deze pagina beperkt zich tot het wat
Perspectief van de samenwerking De gemeente heeft drie momenten om waterproblemen te voorkomen: in de bestemmings-, de inrichtings- en de beheerfase. De wet ziet met name toe op de zorgplicht in de beheerfase. Maar met slim bestemmen en inrichten kunt u veel problemen in de beheerfase voorkomen. Daarom is bijvoorbeeld ook de watertoets ingevoerd (zie Watertoets). Deze pagina beperkt zich tot het water in bestaand stedelijk gebied. Nut van de samenwerking Gemeente en waterschap zijn samen verantwoordelijk voor een leefbare omgeving waar het risico van wateroverlast tot een acceptabel niveau is beperkt. Door goede samenwerking kunt u de volgende voordelen behalen bij de aanpak van wateroverlastproblemen: een gezamenlijk doel en overeenstemming over een acceptabel risico tegen wateroverlast; een compleet beeld van het waterhuishoudkundige systeem (kennisuitwisseling); een goede probleemanalyse (met aandacht voor de werkelijke werking van het systeem) en een gezamenlijk beheerdersoordeel over de huidige situatie; kosteneffectieve oplossingen en voorkomen van ondoelmatige investeringen; goede ruimtelijke inpassing van benodigde maatregelen; benutten van de openbare ruimte voor kortdurende waterberging; kansen voor innovatieve oplossingen; maatschappelijk draagvlak. Aandachtspunten voor het proces Samen doelen stellen Gemeente en waterschap moeten op lokaal niveau samen doelen stellen en deze vertalen naar kosteneffectieve maatregelen. Bij het vaststellen van doelen kijkt het waterschap over de gemeentegrenzen en houdt het rekening met de ontwikkelingen in de regio. Het waterschap moet zo veel mogelijk voorkomen dat waterproblemen worden afgewenteld op het aanliggende gebied. De gemeente moet de gewenste waterhuishoudkundige ingrepen ruimtelijk inpassen en afstemmen op de ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied. Het creëren van ruimte voor water in stedelijk gebied is niet eenvoudig. De ruimtedruk is vaak hoog en water moet concurreren met andere belangen. Mede daarom is de realisatie van waterberging in stedelijk gebied veel duurder dan in het omliggende landelijke gebied. Dat betekent niet dat de aanleg van berging in het buitengebied altijd de meest kosteneffectieve aanpak is. Gemeente en waterschap moeten samen kijken hoe zij de doelen tegen de laagst maatschappelijke kosten kunnen realiseren. De discussie over het gewenste beschermingsniveau tegen wateroverlast en de hiervoor te nemen maatregelen is complex. Voer deze discussie daarom zorgvuldig. Risicobenadering wateroverlast In figuur A ziet u de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de aanpak van wateroverlast. Wat een acceptabel risico is en welke maatregelen kosteneffectief zijn, hangt af van de lokale situatie en de ambities van het lokale bestuur. Zoals de figuur aangeeft, wordt het risico van wateroverlast bepaald door de kans op wateroverlast (de x-as) en de mogelijke gevolgen (de y-as). Bij de aanpak van wateroverlastproblemen kunt u een risicobenadering (risico = kans * effect) hanteren. De risico’s kunt u verminderen door zowel de kans op wateroverlast als het effect ervan te reduceren. Kansverdeling wateroverlast opstellen en evalueren Eerst moet u samen vaststellen wat wateroverlast precies is. Niet elke extreme waterstandstijging of vorm van water op maaiveld leidt tot onacceptabele hinder of economische schade. Ook moet u samen afspraken maken over hoe u het functioneren van het watersysteem analyseert. Ofwel: hoe brengt u de kans op wateroverlast in kaart? Hiervoor bestaan verschillende (reken)methoden. In de huidige praktijk blijkt elk waterschap zijn eigen methode te hanteren. Op basis van rekenmodellen en praktijkervaringen bij waterschap en gemeente kunt u een kansverdeling van wateroverlast opstellen. Maar hoe moet u de vastgestelde kansverdeling evalueren? Voor wateroverlast bestaan geen wettelijke normen. Feitelijk is alleen een werknorm beschikbaar in het NBW. Voor stedelijk gebied is de werknorm voor maaiveldinundatie gelijk aan 1/100. Hierover bestaat weinig discussie. Vaak hanteren lokale overheden deze norm als minimumeis en als ontwerpnorm voor nieuwe gebieden. Maar deze werknorm is ‘slechts’ een punt op de x-as. Het zegt niets over het gewenste beschermingsniveau tegen wateroverlast, ofwel over het risico dat gemeente en waterschap voor de lokale situatie acceptabel achten. Hiervoor is inzicht nodig in de mogelijke gevolgen (op de y-as) die verschillende waterstanden hebben. Met name de gemeente kan hierover een uitspraak doen, gelet op haar RO-taken en als beheerder van de openbare ruimte. Overigens is door het stellen van kortere termijnen voor inundatie in agrarisch gebied wel rekening gehouden met het feit dat de gevolgen daar meestal beperkter zullen zijn. Figuur A Relatie tussen risico, kans op wateroverlast en mogelijke gevolgenVergroot afbeelding Kennis delen U mag verwachten dat het waterschap (als beheerder van het oppervlaktewater) inzicht heeft in de werking van het watersysteem en de eventuele knelpunten rond waterkwantiteit (overlast) en waterkwaliteit. Maar voor veel stedelijke gebieden is die kennis nog te grofmazig. Veel gemeenten en waterschappen zijn daarom de afgelopen jaren gestart met het gestructureerd in kaart brengen van de kenmerken en de werking van het watersysteem. Dit komt mede door de afspraken in het NBW. Bij de analyse gaat de aandacht primair uit naar de risico’s van wateroverlast en de gevolgen van de verwachte klimaatwijzigingen. Maar waterkwaliteit, ecologie en beleving van water worden in dit verband steeds belangrijker. Om een goed beeld te krijgen van de werking van het watersysteem, moeten beide organisaties de aanwezige kennis benutten. Alleen zo kunt u een volledig overzicht krijgen. Uiteraard zijn kennis van de lokale situatie en het oordeel van de betrokken beheerders ook essentieel bij het vaststellen van kansen, knelpunten en de meest kansrijke oplossingen. Samen oplossingen bepalen Voor het formuleren van een kosteneffectief maatregelenpakket is inzicht in de ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied belangrijk. De gemeente moet aangeven welke ontwikkelingen zij de komende jaren verwacht. Vervolgens moet zij samen met het waterschap bekijken welke kansen zich voordoen om de wateropgave te realiseren.
Exclusief voor leden
Geïnteresseerd in dit artikel? Log in!
En krijg toegang tot dit artikel en andere besloten delen van de website, met o.a. de kennisbank, beeldenbank en onderzoekspublicaties.