Aantallen foutaansluitingen (en slordige lozingen)

Foutaansluitingen zijn een veelvoorkomend probleem in gebieden met (verbeterd) gescheiden riolering. Ze ontstaan door fouten tijdens de aanleg van het stelsel (type ‘omgedraaide huisaansluiting’) en door een in de tijd groeiend aantal foutieve aanpassingen aan de binnenhuisriolering bij verbouwingen op particulier terrein (type ‘wasmachine in de bijkeuken aangesloten op de regenpijp’). Afhankelijk van het type foutaansluiting komt afvalwater in de hemelwaterriolering en/of afstromend hemelwater in de vuilwater­riolering.   Slordige lozingen in hemelwaterstelsels zijn niet het gevolg van fouten in de infrastructuur, maar zijn te wijten aan menselijk gedrag. Voorbeelden zijn het lozen van verfresten in de straatkolk, het wassen van een auto op straat en het schoonspoelen van een gft-afvalbak op straat. Vaak beseffen bewoners van gebieden met gescheiden riolering niet dat dergelijke lozingen het oppervlaktewater kunnen verontreinigen. Figuur A Voorbeeld van een foutaansluiting (links) en slordige lozing in het hwa-stelsel (rechts)Vergroot afbeelding Schattingen Schattingen van het aantal foutaansluitingen in de Nederlandse riolering lopen uiteen. De nationale Emissieregistratie gaat uit van 2% foutaansluitingen. Sommige studies (bijvoorbeeld Schilperoort et al., 20111; Moons, 20142) rapporteren hogere percentages van wel 10% - 15% foutaansluitingen in een bepaalde wijk. Maar deze studies zijn vaak niet uitgevoerd in willekeurige gebieden, maar in gebieden met bijvoorbeeld een waterkwaliteits­probleem dat aanleiding gaf tot het onderzoek naar foutaan­sluitingen. Hierdoor zijn de gevonden percentages waarschijnlijk relatief hoog ten opzichte van het Nederlands gemiddelde. Hier (in het kennisbankonderdeel ‘Optimalisatie van vgs’) gaan we uit van een gemiddeld percentage foutaansluitingen in Nederland in de range van 2% tot 4%. Schattingen van de omvang van slordige lozingen zijn niet beschikbaar, de gevolgen van dit type lozingen zijn daarom niet meegenomen in tabel A.   Een percentage foutaansluitingen tussen de 2% en 4% vertaalt zich in aantallen foutief aangesloten inwoners per type gescheiden stelsel (zie tabel A). Van de 3 miljoen inwoners aangesloten op een traditioneel gescheiden stelsel komt het afvalwater van 60.000 tot 120.000 personen ongezuiverd in het hwa-stelsel en daarmee vaak in het oppervlaktewater terecht. Het afvalwater van 28.000 tot 56.000 personen aangesloten op een vgs komt ook foutief in het hemelwaterstelsel. Maar dankzij de aanwezigheid van het vgs gaat het grootste deel daarvan alsnog naar de rwzi. Zonder aandacht voor foutaansluitingen betekent ombouw van deze vgs naar normaal gescheiden stelsels dat er dus meer (ongezuiverd) afvalwater in het oppervlaktewater terechtkomt. Tabel A Aantal (foutief) aangesloten inwoners per type gescheiden stelsel in Nederland (* Bron: RIONED, 20133)   Gescheiden stelsels (gs) Verbeterd gescheiden stelsels (vgs) Aangesloten inwoners 3 miljoen* 1,4 miljoen* Foutief aangesloten: 2% - 4% 60.000 - 120.000 28.000 - 56.000 Overigens zijn foutaansluitingen geen uniek Nederlands probleem. Ook andere Europese en Noord-Amerikaanse landen hebben te maken met foutief aangesloten huisaansluitingen en de gevolgen daarvan, zoals soms ernstige vervuiling van het ontvangende oppervlaktewater. 1 Schilperoort, R.P.S., Haan, C. de en Langeveld, J.G. (2011). Opsporen en classificeren van foutaan­sluitingen. Vakblad Riolering, jaargang 18, december 2011, 14-15. 2 Moons, J. (2014). Met geluidsmetingen foutaansluitingen opsporen. Vakblad Riolering, jaargang 20, januari 2014, 28-29. 3 RIONED (2013). Riolering in beeld. Benchmark rioleringszorg 2013. Stichting RIONED, Ede.